Tijdens mijn zwangerschap was ik vervuld van vreugde en verwachting. Maar al snel werd ik geconfronteerd met een onverwachte realiteit: de hoeveelheid afval die gepaard gaat met het baren van nieuw leven. Wegwerphandschoenen, plastic flesjes, medische instrumenten verpakt in plastic, en niet te vergeten de tientallen wegwerpdoekjes. Alles om mij en mijn baby veilig en gezond te houden, maar de prijs die de natuur hiervoor betaalt, is hoog.
Toen de dag van de bevalling aanbrak, werd ik in een steriele kamer met fel TL-licht geplaatst. De geboorte, een natuurlijk en mooi proces, werd omringd door een zee van plastic en andere wegwerpmaterialen. Terwijl de artsen hun werk deden, werd ik steeds meer bewust van de hoeveelheid afval die zich om ons heen opstapelde. Elk stukje materiaal dat in contact kwam met mijn lichaam of dat van mijn baby, werd na gebruik onmiddellijk weggegooid. Toen ik na de bevalling naar huis ging, liet ik niet alleen een ziekenhuisbed achter, maar ook een volle afvalcontainer.
Enkele jaren later vond ik mezelf opnieuw in een ziekenhuis, dit keer voor een operatie. De situatie was hetzelfde: het geluid van verpakkingen die werden geopend, het steriele blauw van wegwerphandschoenen en schorten, de geur van ontsmettingsmiddel die in de lucht hing. Elke handeling leek een nieuw stuk afval te creëren. Ik vroeg me af hoeveel operaties er wereldwijd dagelijks worden uitgevoerd en hoe gigantisch die berg afval moet zijn.
Het leven gaat door, en zo ook de confrontatie met afval. Naarmate mijn ouders ouder werden, zag ik hoe ook het laatste deel van het leven gepaard ging met een enorme hoeveelheid materiaal dat slechts voor één keer werd gebruikt: wegwerpluiers, absorberende onderleggers, incontinentiemateriaal. De afvalzakken stapelden zich op naast hun bed, een trieste herinnering aan de vergankelijkheid van het leven.
Terwijl ik op een zonnige dag door het bos liep, dacht ik aan de cycli van de natuur. In de natuur is niets verspilling. Een afgevallen blad wordt snel bedekt door de bodem, waar schimmels en bacteriën het afbreken tot voedingsstoffen die door bomen en planten worden opgenomen. Hetzelfde blad, dat ooit onderdeel was van een levende boom, voedt nu het leven om zich heen. Schimmels, vaak onzichtbaar maar essentieel, breken organisch materiaal af tot humus, waardoor de bodem vruchtbaarder wordt en nieuwe groei mogelijk is.
In wetlands en kustgebieden zorgen mangroves voor een natuurlijke reiniging van water. Ze filteren sedimenten en giftige stoffen, waardoor ze een cruciale rol spelen in het behoud van gezonde ecosystemen. In de zee werkt de natuur op haar eigen manier: dode zeedieren zinken naar de bodem, waar hun lichamen voedsel worden voor diepzeewormen, krabben en andere organismen. Kalkhoudende schelpen lossen langzaam op, waarbij ze calcium en andere mineralen teruggeven aan het water, die vervolgens door andere zeeorganismen worden gebruikt om hun eigen schelpen en skeletten te vormen.
Zelfs in de lucht zien we deze circulaire processen. Planten nemen kooldioxide op en zetten deze om in zuurstof, terwijl ze waardevolle suikers creëren die dieren, waaronder wijzelf, voeden. Insecten spelen een cruciale rol in het opruimen van organisch materiaal, van dode bladeren tot dode dieren, en hun afvalstoffen dienen weer als voeding voor andere delen van het ecosysteem.
De tegenstelling tussen de natuurlijke cyclus van leven en dood, en de enorme hoeveelheid afval die we produceren in elke fase van het menselijke bestaan, is schokkend. We brengen nieuw leven voort, behouden dat leven, en begeleiden het naar het einde, maar in elk stadium creëren we een erfenis van afval die de aarde lang na ons zal overleven.
De natuur doet het beter, bedacht ik me. Misschien is het tijd dat we leren van de natuur, en op zoek gaan naar manieren om onze cycli meer in lijn te brengen met die van haar. Want de aarde verdient beter. Wij verdienen beter. En de generaties na ons verdienen een wereld waarin afval niet de prijs is voor het leven.
